Maak kennis met architect Lisa en haar inzichten na 7,5 jaar De Dakdokters
Op de foto: Lisa van Schagen
“We moeten de waarde van groen leren uitdrukken in kwaliteit, niet in geld.”
Lisa van Schagen is van alle dakdokters het langst werkzaam binnen het bedrijf. In 2014 studeerde ze af aan de TU Delft op de inzet van daken bij het verdichten en vergroenen van steden. Hiervoor ontwierp ze een dakdorp op een bestaand gebouw. Hoe kijkt zij nu naar de ontwikkeling van ons daklandschap en de daarbij horende uitdagingen?
Direct na haar afstuderen is Lisa bij De Dakdokters gaan werken. Een bewuste keuze, gedreven door een behoefte aan meer inmenging met de praktijk: “De Dakdokters ontwerpt, maakt en onderhoudt, wat belangrijke feedback oplevert voor volgende ontwerpen. We hebben niet alleen een visie, maar doen het ook echt. We hopen zo tot ware impact te komen. Als je dit betrekt op ons werk in deze tijd, merk ik dat er veel slagkracht zit in de zakelijke markt. Er worden in bouwopgaven meer en meer eisen gesteld aan waterberging en groen, wat maakt dat er een groeiende behoefte is aan een adviserende, ontwerpende en uitvoerende partij.”
Van trend naar onmisbare groenpartner
De implementatie van groen en water in onze steden wordt noodzakelijker door onder andere de toename van piekbuien, afname in biodiversiteit en een ongezond stadsklimaat. Een daktuin of integraal waterplan is geen ‘gimmick’ meer, maar in veel gevallen noodzakelijk. Die toenemende interesse vanuit de markt is daarom geen verrassing. Lisa maakt een vergelijking met de installatiebranche in het verleden: “Een aantal decennia terug nam de vraag naar klimaatinstallaties toe, vandaag de dag zijn ze niet meer weg te denken uit een gebouw. De installateur is een vaste bouwteampartner. Het dak biedt oplossingen voor waterberging, biodiversiteit, energieopwekking en gebruik: allemaal vraagstukken die de huidige bouw onder druk zetten en de vraag naar een vaste groenpartner in bouwteams vergroot.”
Belang van kwaliteit
De opgave reikt verder dan het dak. Lisa ziet het graag als het verweven van groen en water in gebouwen. “Groen gaat meer over gezondheid, dan maximalisering van winst. We moeten de waarde van groen meer uitdrukken in kwaliteit, niet in geld. Wat als ons idee van ‘positief resultaat’ meer mag gaan over hoe een stad een gezonde leefomgeving kan bieden? Of hoe we insecten- of vogelpopulaties terug kunnen brengen in de bebouwde omgeving? Of dat hittestress in steden vermindert. Dit belang is groter dan financiële winst en vraagt om een bredere visie.” Ook sluit het een het ander trouwens helemaal niet uit, zegt Lisa. “Groen heeft zat financiële voordelen. Zo herstelt een ziekenhuispatiënt die uitkijkt op groen aanzienlijk sneller. Waterberging voorkomt wijkoverstromingen bij piekbuien, die jaarlijks al miljoenen schade tot gevolg hebben. Het leidt daarnaast tot waardevermeerdering van panden, of heel praktisch: het koelt onderliggende ruimtes en verdubbelt de levensduur van de dakbedekking.”
Regelgeving moet innovatie in de hand werken
“Ik wil dat we ervan uitgaan dat een dak gebruikt móet worden”, legt Lisa verder uit: “Dit heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de draagkracht van het dak, die nog niet verplicht hoog genoeg is, om het dak in gebruik te kunnen nemen. Nu, of in de toekomst.” Hier is dus simpelweg nog enige lobby voor nodig: “We gaan waar mogelijk in gesprek met bijvoorbeeld gemeentes,” zegt Lisa. “Om samen die verduurzaming van de stad mogelijk te maken. Ook de gemeente heeft groene ambities, ondanks dat regelgeving soms achterloopt. Het wordt nu tijd dat die regelgeving verduurzaming in de hand werkt, in plaats van tegenwerkt. Dit vraagt om een integraal beleid.”
Een mooi recent voorbeeld van een project dat voor haar de toegevoegde waarde van water en groen op wijkniveau zal laten zien, is het Hofbogenpark: “Over dit voormalige spoorviaduct reed ooit een trein. Onder de bogen van dit twee kilometer lange traject bevindt zich kleinschalige bedrijvigheid. We zijn met De Urbanisten en DS Landschapsarchitecten in afronding van het ontwerp voor een lang dakpark, dat straks een aantal wijken van Rotterdam Noord aan elkaar rijgt. Wijken waar momenteel te weinig groen aanwezig is, maar waar straks groen, sport, spel en water volop de ruimte krijgen.”
Alles wat we wilden begint vorm te krijgen
“Hoe anders was de tijd toen ik in de beginjaren nog ontwerper was?”, blikt Lisa terug: “Ik deed 7 jaar terug vooral wat nodig was en hield me bezig met amper betaalde ontwerpen, of vergunningsaanvragen voor volledig houten dakterrassen. Het bedrijf was jong en moest veel energie steken in het aan de man brengen van groen op je dak. Nu we mooie voorbeelden hebben gerealiseerd, helpt ons portfolio daarbij. De ontwerptak groeit in antwoord op het stijgende aantal aanvragen, wat onze rol in de ontwikkeling van dat daklandschap verder vergroot. Die overkoepelende dakdroom is altijd de basis van onze visie en missie geweest. Ik had alleen nooit gedacht dat we nu al zoveel van die wilde dromen aan het verwezenlijken zouden zijn.” Lisa heeft het huidige ontwerpteam tot stand zien komen en geniet van de diversiteit. “We hebben een multidisciplinair team van bouwkundigen en landschapsarchitecten met verschillende nationaliteiten en we zijn in de groei. Door de vermenging van disciplines binnen het creatieve team leren we ook veel van elkaar. Juist door die kruisbestuiving kunnen we onze eigen innovatiekracht op gang houden. Die specialistische, gecombineerde kennis maakt ons echt dakarchitecten. De opdrachten van de laatste twee jaar? Daar konden we eerder alleen maar van dromen. Met de veelbelovende groei van het ontwerpteam, begint alles wat we wilden nu vorm te krijgen.”